W uroczystościach złożono kwiaty przy mogile żołnierzy Armii Krajowej oraz przy mogile w Pielaszowie, by oddać hołd tym, którzy oddali życie walcząc o wolność. To ważny moment, by nasza lokalna społeczność wspominała ich odwagę i poświęcenie. Dziękowano także wszystkim, którzy wzięli udział w tych obchodach.
30 lipca 1944 roku, w ramach Akcji „Burza”, doszło do zbrojnego starcia pomiędzy I Batalionem „Sandomierz” (około 180–200 partyzantów) a niemieckimi siłami zbrojnymi. Oddział Armii Krajowej, dowodzony przez kapitana Ignacego Zarobkiewicza „Swojaka”, został zaskoczony przez liczniejszego i lepiej uzbrojonego przeciwnika i rozbity.
W wyniku bitwy zginęło ponad 60 żołnierzy AK, w tym cztery młode łączniczki i sanitariuszki, które zostały zamordowane przez Niemców między 30 lipca a 3 sierpnia 1944 roku. Dla lokalnej społeczności była to jedna z największych tragedii czasu okupacji. Niektórzy nazwali tych poległych „kwitem młodzieży sandomierskiej”.
Bitwa pod Pielaszowem-Wesołówką była największym zbrojnym starciem partyzanckim w regionie sandomierskim i jednym z najbardziej dramatycznych momentów okupacyjnej historii południowo-wschodniej Polski.
VII edycja wydarzenia odbyła się 26 lipca 2025 roku w Zamku Królewskim w Sandomierzu. W programie znalazły się między innymi prelekcje historyczne – mówiono o losach uczestników bitwy, przedstawiono sylwetki bohaterów, a także przypomniano mniej znane fakty dotyczące niemieckich represji.
27 lipca odbyło się również plenerowe wydarzenie „Wolne Śpiewanie” – wspólne śpiewanie pieśni partyzanckich i powstańczych, którym towarzyszył specjalnie przygotowany śpiewnik patriotyczny. Spotkanie cieszyło się dużym zainteresowaniem mieszkańców i turystów.
Bitwa pod Pielaszowem to bolesny fragment historii Sandomierza. Dla lokalnej społeczności to nie tylko wspomnienie tragicznych wydarzeń, ale przede wszystkim wezwanie do pielęgnowania pamięci i szacunku dla tych, którzy poświęcili życie w walce o wolność. Takie wydarzenia przypominają, że historia nie jest tylko w książkach – ona żyje wśród nas, w miejscach, ludziach i wspomnieniach.
Obchody 81. rocznicy Bitwy pod Pielaszowem i Akcji „Burza” były nie tylko wspomnieniem bohaterów, ale i okazją do refleksji nad znaczeniem patriotyzmu i pamięci historycznej. Spotkania takie jak „Pamięć Sandomierskich Kolumbów” pomagają utrwalać tę pamięć oraz przekazywać ją młodszym pokoleniom.
