Ustanowiony na mocy ustawy z 4 czerwca 2025 roku Narodowy Dzień Pamięci upamiętnia tragiczne wydarzenia z lat 1939–1946, kiedy to z rąk członków Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii zginęło – według szacunków historyków – ponad 120 tysięcy Polaków. Ofiarami byli głównie mieszkańcy wsi na Wołyniu, w Małopolsce Wschodniej, na Polesiu i Lubelszczyźnie.
Szczególną datą pozostaje 11 lipca 1943 roku – tzw. „krwawa niedziela”, podczas której doszło do skoordynowanych ataków na około sto polskich miejscowości na Wołyniu. To właśnie ten dzień został wybrany jako symboliczna data obchodów nowego święta.
W Sandomierzu główne uroczystości upamiętniające ofiary ludobójstwa odbyły się na Cmentarzu Katedralnym. Wzięli w nich udział przedstawiciele władz miasta, powiatu, służb mundurowych oraz środowisk kombatanckich. W trakcie ceremonii głos zabrał burmistrz Paweł Niedźwiedź, który podkreślił wagę pielęgnowania pamięci o ofiarach oraz potrzebę historycznej refleksji, która powinna łączyć, a nie dzielić.
Wprowadzenie nowego święta zastępuje dotychczasowy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa, obchodzony od 2016 roku na mocy uchwały Sejmu RP. Nowa forma upamiętnienia nadaje wydarzeniu charakter państwowy, wskazując jednoznacznie na konieczność godnego i systemowego upamiętniania jednej z najtragiczniejszych kart w historii XX-wiecznej Polski.
